Co thắt thực quản là một bệnh lý rối loạn nhu động thực quản hiếm gặp. Bệnh nhân thường có các triệu chứng như đau ngực không liên quan đến tim mạch, khó nuốt, cảm giác thức ăn mắc kẹt trong cổ họng,… Vậy chúng ta cùng tham khảo bài viết dưới đây để hiểu hơn về co thắt thực quản nhé.
Tổng quan chung
Thực quản ở đoạn đầu của ống tiêu hóa, là một ống rỗng chạy dài từ cổ rộng đến dạ dày. Thực quản có cấu tạo bởi hệ thống cơ dọc- cơ vòng thực quản hết sức phức tạp, chịu sự chi phối của nhiều yếu tố như hệ thần kinh trung ương, hệ thần kinh ngoại biên, nồng độ hormone,… Các rối loạn thực quản thường gặp nhất là co thắt thực quản, co thắt tâm vị và trào ngược thực quản.
- Co thắt thực quản là tình trạng rối loạn nhu động của thực quản gây khó nuốt và các vấn đề khác. Đây là một bệnh hiếm gặp xảy ra khi các tế bào thần kinh trong thực quản bị thoái hóa, dẫn đến rối loạn chức năng các cơ thực quản và bất hoạt khả năng đóng cơ vòng thực quản dưới.
- Co thắt thực quản có thể xảy ra ở cả nam và nữ, tập trung ở độ tuổi trung niên, tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh cao hơn nam giới. Ước tính tỷ lệ mắc bệnh khoảng 1/100.000 người mỗi năm. Co thắt thực quản dễ bị chẩn đoán sai thành các rối loạn nhu động thực quản khác như trào ngược thực quản. Phát hiện bệnh sớm có vai trò quan trọng vì co thắt thực quản có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản.
- Khi thực quản co thắt có thể ngăn chặn thức ăn và nước uống đi qua thực quản, người bệnh có thể cảm thấy như đau ngực đột ngột trong một vài phút. Cơn đau ngực được mô tả như có vật đè nặng lên xương ức, lan tỏa xuống cánh tay hoặc lan ra vùng sau xương bả vai. Đau ngực thường xảy ra khi nuốt thức ăn, làm việc quá sức hoặc thay đổi một số tư thế nhất định. Ở phần lớn các bệnh nhân, các cơn co thắt xảy ra không thường xuyên. Tuy nhiên vẫn có một số ít người, co thắt xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng, dẫn đến các vấn đề nuốt và đau đớn kinh niên.
Triệu chứng
Biểu hiện của một người bị co thắt thực quản là hiện tượng đau ngực và khó nuốt. Đôi khi các triệu chứng của căn bệnh có thể dẫn tới tình trạng mất ngủ, gây ra cảm giác giống như một cơn đau tim. Các biểu hiện kèm theo khác có thể bao gồm:
- Cảm giác nghẹn ở trong cổ họng.
- Cơn ép đau ngực, thậm chí người bệnh có thể nhầm đó là cơn đau tim.
- Xuất hiện tình trạng trào ngược axit dạ dày, chất lỏng chảy ngược vào cổ họng.
- Tình trạng ợ chua, ợ nóng.
Trong một vài trường hợp hiện tượng co thắt có thể nghiêm trọng hơn. Vì thế bệnh nhân cần theo dõi và đến bệnh viện càng sớm càng tốt khi các cơn co thắt kèm theo đau tim, khó thở.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây co thắt thực quản hiện vẫn chưa rõ ràng, tuy nhiên, các yếu tố nguy cơ dưới đây được xác định có liên quan đến co thắt thực quản:
- Chế độ dinh dưỡng: Ăn thức ăn nóng, lạnh trong thời gian dài sẽ khiến các cơ thực quản bị rối loạn co thắt.
- Có tiền sử mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
- Căng thẳng – stress kéo dài cũng có thể dẫn đến co thắt thực quản.
Đối tượng nguy cơ
Có rất nhiều yếu tố có thể khiến bạn tăng nguy cơ mắc co thắt thực quản, bao gồm:
- Ăn uống thực phẩm quá nóng hoặc quá lạnh.
- Mắc bệnh ợ nóng.
- Bị trào ngược dạ dày – thực quản.
Chẩn đoán
Bác sĩ có thể xác định chẩn đoán co thắt thực quản bằng các phương pháp này:
- X quang thực quản. Trong thử nghiệm uống bari, chất lỏng có chứa bari tạo lớp phủ niêm mạc của thực quản tạm thời để nó có thể được nhìn thấy trên hình ảnh X quang.
- Đánh giá cơ nuốt. Thử nghiệm đo áp lực thực quản, một ống mỏng thông qua mũi hoặc miệng vào thực quản để đo hiệu quả của các cơ thực quản trong quá trình nuốt.
- Nội soi. Trong nội soi, ống được trang bị một máy ảnh được truyền qua miệng và xuống cổ họng nhìn thẳng vào thực quản.
Phòng ngừa bệnh
Các cách phòng tránh chứng bệnh co thắt thực quản bao gồm:
- Hạn chế các thực phẩm dễ kích thích thực quản như thức ăn quá nóng, quá lạnh, hay quá cay. Ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu.
- Nhai thức ăn chậm và kỹ
- Tạo thói quen sinh hoạt lành mạnh
- Hạn chế lo lắng, xây dựng một đời sống tinh thần vui vẻ, tích cực
- Đến gặp bác sĩ khi có các triệu chứng bất thường gợi ý co thắt thực quản để được chẩn đoán và điều trị sớm.
Điều trị như thế nào?
Hiện nay chưa có biện pháp nào giúp phục hồi chức năng của cơ thực quản. Các biện pháp điều trị hầu hết đều nhằm mục đích là giảm áp lực lên trên cơ vòng thực quản. Trong đó phẫu thuật cắt cơ và giãn nở cơ thực quản đang được xem là những phương pháp mang lại hiệu quả cao để điều trị bệnh.
Bên cạnh đó phương pháp sử dụng thuốc hoặc tiêm botox cũng có thể được chỉ định nếu như bệnh nhân không thể thực hiện phẫu thuật hoặc không chọn lựa phẫu thuật, cụ thể các biện pháp như sau:
- Giãn nở cơ thực quản bằng sử dụng khí nén: Phương pháp sử dụng áp suất không khí để phá vỡ các sợi cơ vòng thực quản dưới. Nếu được thực hiện đúng liệu pháp này sẽ mang lại hiệu quả tốt và lâu dài. Tuy nhiên giãn nở cơ thực quản cũng có thể gây biến chứng đục thủng thực quản rất nguy hiểm.
- Phẫu thuật cắt cơ: Đây là thủ thuật xâm lấn khiến các sợi cơ của cơ vòng thực quản dưới phân tách. Phẫu thuật cắt cơ sẽ được thực hiện cùng với phẫu thuật bao đáy vị nhằm ngăn chặn sự tiến triển của trào ngược thực quản.
- Tiêm Botox: Thực hiện các mũi tiêm vào thực quản bằng nội soi nhằm điều trị tình trạng co thắt thực quản. Phương pháp có ưu điểm là ít tác dụng phụ, người bệnh hồi phục nhanh chóng, nguy cơ biến chứng và phản ứng phụ ít. Tuy nhiên nhược điểm của biện pháp này là có thể tái phát và người bệnh thường phải thực hiện tiêm lại nhiều lần.
- Điều trị bằng thuốc: Đây là phương pháp có thể không mang lại hiệu quả cao như phẫu thuật. Tuy nhiên biện pháp này cần thiết với những bệnh nhân không thể thực hiện việc phẫu thuật hay điều trị bằng Botox. Bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định bệnh nhân sử dụng các loại thuốc có tác dụng làm giãn cơ trơn như: Thuốc nitrate, thuốc chẹn kênh canxi, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần,…
- Phẫu thuật: Thực hiện phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ thực quản là biện pháp sau cùng được chỉ định thực hiện với các trường hợp nặng.
Để có thể cải thiện tình trạng co thắt thực quản, người bệnh cần tránh tình trạng căng thẳng trong các bữa ăn. Đồng thời nên chọn các thức ăn mềm, lòng, chia thành các miếng nhỏ để việc nuốt được dễ dàng hơn. Co thắt thực quản có thể gia tăng nguy cơ phát triển thành bệnh ung thư nên người bệnh cần tái khám thường xuyên để có biện pháp theo dõi và điều trị phù hợp.
Co thắt thực quản kéo dài có thể gia tăng nguy cơ gây ung thư. Vì thế khi có biểu hiện bất thường, bệnh nhân cần thăm khám để có biện pháp điều trị sớm, tránh ảnh hưởng tới sức khỏe.
Trên đây là những chia sẻ về co thắt thực quản hi vọng giúp các bạn hiểu hơn về bệnh lý này.
