Vô kinh là tình trạng không có kinh nguyệt. Trong nhiều trường hợp, vô kinh là triệu chứng của một bệnh lý có thể điều trị được. Chính vì vậy, điều quan trọng là bạn cần đi khám bệnh để cùng bác sĩ kịp thời tìm ra các giải pháp hiệu quả.
Vô kinh là gì?
Nếu bạn được chẩn đoán “vô kinh”, điều này có nghĩa là bạn không có kinh nguyệt. Vô kinh có thể xảy ra với những phụ nữ đã qua tuổi dậy thì, hiện không mang thai và chưa đến tuổi mãn kinh.
Vô kinh không đồng nghĩa với kinh nguyệt không đều, mà là không có kinh nguyệt. Bạn nên đi khám bác sĩ để giải quyết vấn đề này sớm, vì nó có thể là triệu chứng của một bệnh lý có thể điều trị được.
Triệu chứng
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây vô kinh, người phụ nữ sẽ có những dấu hiệu hoặc triệu chứng đi kèm với triệu chứng không có kinh, chẳng hạn như:
- Tiết dịch ở núm vú
- Đau đầu
- Rụng tóc
- Thay đổi tầm nhìn
- Rậm lông
- Nhiều mụn
- Đau vùng xương chậu.
Nguyên nhân
Trong quá trình sinh hoạt bình thường của cuộc sống, người phụ nữ có thể bị vô kinh vì những lý do tự nhiên, chẳng hạn như:
- Thai kỳ
- Cho con bú
- Mãn kinh
- Thuốc tránh thai: Một số phụ nữ dùng thuốc tránh thai có thể gây mất kinh nguyệt. Ngay cả sau khi ngừng thuốc tránh thai, có thể mất một thời gian trước khi rụng trứng thường xuyên và kinh nguyệt trở lại. Thuốc tránh thai được tiêm hoặc cấy cũng có thể gây vô kinh.
- Tác dụng của thuốc: Một số loại thuốc có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt ngừng lại, bao gồm một số loại: thuốc chống loạn thần, hóa trị ung thư, thuốc chống trầm cảm, thuốc huyết áp, thuốc dị ứng.
- Yếu tố lối sống: Đôi khi các yếu tố lối sống góp phần vào vô kinh, ví dụ:
- Trọng lượng cơ thể thấp: Trọng lượng cơ thể quá thấp – khoảng 10% dưới trọng lượng bình thường – làm gián đoạn nhiều chức năng nội tiết tố trong cơ thể, có khả năng làm rụng trứng. Phụ nữ bị rối loạn ăn uống, chẳng hạn như chán ăn hoặc chứng cuồng ăn sẽ mất kinh nguyệt vì những thay đổi nội tiết tố bất thường này.
- Tập thể dục quá sức: Phụ nữ tham gia vào các hoạt động đòi hỏi đào tạo nghiêm ngặt, tập luyện cường độ cao, có thể thấy chu kỳ kinh nguyệt sẽ bị gián đoạn. Một số yếu tố kết hợp để góp phần làm mất thời gian ở các vận động viên, bao gồm mỡ cơ thể thấp, căng thẳng và chi tiêu năng lượng cao.
- Stress: Căng thẳng tinh thần có thể tạm thời thay đổi hoạt động của vùng dưới đồi – một khu vực trong não kiểm soát các hormone điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Điều này có thể gây ra tình trạng rụng trứng và mất kinh nguyệt. Chu kỳ kinh nguyệt đều đặn thường tiếp tục sau khi căng thẳng của bạn giảm.
- Mất cân bằng hormone: Nhiều bệnh lý có thể gây mất cân bằng nội tiết tố, bao gồm:
- Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) gây ra mức độ hormone tương đối cao và duy trì, thay vì mức độ dao động được thấy trong chu kỳ kinh nguyệt bình thường.
- Suy tuyến giáp: Một tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp) hoặc tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp) có thể gây ra bất thường kinh nguyệt, bao gồm vô kinh.
- Khối u tuyến yên: Một khối u (lành tính) trong tuyến yên của phụ nữ có thể can thiệp vào sự điều hòa nội tiết tố của kinh nguyệt.
- Mãn kinh sớm: Thời kỳ mãn kinh thường bắt đầu vào khoảng 50 tuổi. Nhưng, đối với một số phụ nữ, vì chức năng của buồng trứng suy giảm sớm, có thể dẫn đến mãn kinh sớm trước 40 tuổi.
- Vấn đề cấu trúc: Các vấn đề với các cơ quan tình dục cũng có thể gây vô kinh như:
- Sẹo tử cung: Hội chứng Asherman là một tình trạng mô sẹo tích tụ trong niêm mạc tử cung, gây dính lòng tử cung, có thể xảy ra sau khi nạo và nạo (D & C), mổ lấy thai hoặc điều trị u xơ tử cung. Sẹo tử cung ngăn ngừa sự tích tụ và bong ra bình thường của niêm mạc tử cung.
- Thiếu cơ quan sinh sản: Đôi khi các vấn đề phát sinh trong quá trình phát triển của thai nhi dẫn đến một bé gái được sinh ra mà không có một phần chính của hệ thống sinh sản của cô ấy, chẳng hạn như tử cung, cổ tử cung hoặc âm đạo. Bởi vì hệ thống sinh sản của không phát triển bình thường nên dù nội tiết bình thường vẫn không thể có chu kỳ kinh nguyệt.
- Cấu trúc bất thường của âm đạo: Một sự tắc nghẽn của âm đạo có thể ngăn chặn chảy máu kinh nguyệt. Một màng ngăn âm đạo ngăn chặn dòng máu kinh chảy ra từ tử cung và cổ tử cung.
- Các yếu tố rủi ro: Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ vô kinh của phụ nữ bao gồm:
- Lịch sử gia đình: Nếu những người phụ nữ khác trong gia đình bị vô kinh, bạn có thể đã thừa hưởng tiền sử này.
- Rối loạn ăn uống: Nếu phụ nữ bị rối loạn ăn uống như chán ăn hoặc chứng cuồng ăn sẽ có nguy cơ cao bị vô kinh.
- Đào tạo thể chất: Tập luyện thể thao nghiêm ngặt có thể làm tăng nguy cơ vô kinh.
Nhiều người chủ quan cho rằng mất kinh nguyệt không nguy hiểm, nhưng thực tế các biến chứng của vô kinh có thể để lại hậu quả lâu dài cho người phụ nữ. Nếu phụ nữ không rụng trứng và không có kinh nguyệt sẽ không thể mang thai. Đồng thời, khi vô kinh do nồng độ estrogen thấp cũng có thể có nguy cơ bị loãng xương.
Đối tượng nguy cơ
Hiện tượng mất kinh thứ phát thường phổ biến ở phụ nữ dưới 25 tuổi và những bé gái trong độ tuổi dậy thì.
Bệnh cũng phổ biến đối với các phụ nữ có nghề nghiệp phải hoạt động mạnh và quá sức như vận động viên, diễn viên múa…
Những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng bị vô kinh ở phụ nữ là:
- Trong gia đình có thành viên nữ bị mất kinh
- Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, chán ăn hoặc ăn quá nhiều
- Luyện tập thể thao quá mạnh
Chẩn đoán
Vì có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến vô kinh. Vì vậy, để chẩn đoán nguyên nhân vô kinh, bác sĩ cần khai thác bệnh sử cẩn thận cũng như thăm khám toàn thân.
– Tiền sử bệnh sử như: các thông tin về hoạt động tình dục, tiền sử các thủ thuật phụ khoa, các biện pháp tránh thai, chế độ sinh hoạt hàng ngày,…
– Các xét nghiệm máu như:
+ Thử thai: đây là xét nghiệm đầu tiên được bác sỹ chỉ định để loại trừ hoặc xác nhận nguyên nhân có thai.
+ Kiểm tra chức năng tuyến giáp (TSH, T3, FT4): để xác định xem tuyến giáp có hoạt động bình thường không.
+ Kiểm tra chức năng buồng trứng (FSH, LH, Estogen, Progesterone): xác định xem buồng trứng có hoạt động bình thường không.
+ Thử nghiệm Prolactin: Nồng độ Prolactin máu tăng cao bất thường có thể là nguyên nhân của khối u tuyến yên.
+ Xét nghiệm Testosterone (nội tiết tố nam)
– Chứng nghiệm thử thách hormone: Bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc nội tiết từ 7 đến 10 ngày để gây ra kinh nguyệt. Kết quả từ thử thách này có thể cho bác sĩ nguyên nhân gây vô kinh do thiếu estrogen hay không.
– Phương pháp thăm dò:
+ Siêu âm ổ bụng hoặc siêu âm tử cung phần phụ qua ngả âm đạo: kiểm tra bất thường ở cơ quan nội tạng hoặc cơ quan đường sinh dục
+ Chụp cộng hưởng từ (MRI): trong trường hợp cần khảo sát kỹ hơn về các bất thường đường sinh dục hoặc u tuyến yên.
+ Nội soi buồng tử cung: đánh giá các bất thường về hình thái tử cung, cổ tử cung, sẹo gây dính buồng tử cung( trong hội chứng Asherman).
Điều trị vô kinh
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà có những cách điều trị bệnh khác nhau:
- Thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone khác có thể ổn định lại chu kỳ kinh nguyệt
- Trong trường hợp, vô kinh do bẩm sinh, người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định kê thuốc đặc trị, thậm chí bạn có thể cần phải phẫu thuật.
- Vô kinh do hội chứng buồng trứng đa nang cần giảm cân bằng cách ăn kiêng và tập thể dục. Các loại thuốc như metformin trị tiểu đường cũng có thể được chỉ định.
Một số loại thuốc và phương pháp phẫu thuật được chỉ định dùng cho vô kinh như:
- Các thuốc điều trị buồng trứng đa nang
- Phẫu thuật loại bỏ mô sẹo trong tử cung
- Phẫu thuật loại bỏ khối u lành tính tuyến yên
