Trước khi tìm hiểu về những biểu hiện thiếu máu cục bộ, mọi người cần nắm được những đặc điểm của căn bệnh này. Tình trạng này còn được biết đến với tên gọi là thiếu máu cục bộ cơ tim – một vấn đề sức khỏe có ảnh hưởng trực tiếp tới hệ tim mạch. Khi mắc bệnh, động mạch của bạn sẽ rơi vào tình trạng tắc nghẽn khá nghiêm trọng, có thể chúng xảy ra ở một phần, thậm chí trên toàn bộ động mạch. Hậu quả khiến tim của bệnh nhân không được cung cấp đủ lượng máu cần thiết, đồng thời oxy không đảm bảo cung cấp tới tim.
Dấu hiệu của bệnh thiếu máu cục bộ
Bệnh thiếu máu cục bộ xảy ra khi lưu lượng máu cung cấp cho tim bị giảm, dẫn đến thiếu oxy và chất dinh dưỡng cho cơ tim. Bệnh có thể phát triển thành các dạng cấp tính hoặc mãn tính.
Dấu hiệu phổ biến của bệnh thiếu máu cục bộ:
- Đau ngực: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường xuất hiện ở vùng ngực trái, lan ra cổ, vai, hàm, cánh tay trái.Cơn đau có thể có cảm giác như bị đè nén, thắt lại, bóp nghẹt, hoặc như bị kim đâm.
- Khó thở: Xuất hiện cùng với hoặc sau cơn đau ngực, có thể nặng hơn khi gắng sức hoặc khi nằm ngửa.
- Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi, đuối sức, thiếu năng lượng.
- Buồn nôn, nôn: Thường gặp hơn ở phụ nữ.
- Đánh trống ngực: Tim đập nhanh hoặc không đều.
- Choáng váng, hoa mắt: Do giảm lưu lượng máu lên não.
- Đau hoặc tê ở tay: Thường gặp ở tay trái.
Ngoài ra, một số người có thể gặp các triệu chứng ít phổ biến hơn như:
- Ho khan: Ho dai dẳng, không có đờm.
- Đau lưng: Đau ở vùng lưng trên hoặc giữa hai bả vai.
- Mất ngủ: Khó ngủ hoặc ngủ không ngon giấc.
- Giảm cảm giác thèm ăn: Sụt cân không rõ nguyên nhân.
Nguyên nhân gây ra bệnh thiếu máu cục bộ
Bình thường, cơ tim được nuôi dưỡng bằng hệ thống động mạch vành. Khi mạch vành giảm cung cấp máu và oxy cho cơ tim dẫn đến tình trạng cơ tim bị thiếu máu cục bộ, biểu hiện bằng tình trạng đau ngực, giảm chức năng tưới máu của tim.
Sự giảm cung cấp máu cho cơ tim chủ yếu do hẹp động mạch vành gây cản trở sự lưu thông của máu. Nguyên nhân gây hẹp động mạch vành thường gặp:
- Xơ vữa mạch vành (thường gặp nhất): sự lắng đọng cholesterol và các thành phần của máu khác hình thành nên các mảng xơ vữa trong lòng mạch vành, gây giảm đường kính lòng mạch.
- Co thắt động mạch vành: các cơ thành mạch co thắt làm hẹp đường kính lòng mạch.
- Thuyên tắc động mạch vành do huyết khối hoặc mảng vữa xơ nứt vỡ bong ra.
- Huyết khối cấp tính khiến động mạch vành tắc nghẽn một phần hoặc thoáng qua sẽ gây thiếu máu cơ tim cục bộ hay đau thắt ngực ổn định. Nếu huyết khối gây tắc nghẽn hoàn toàn sẽ gây bệnh nhồi máu cơ tim cấp tính.
Biện pháp phòng ngừa bệnh thiếu máu cục bộ
Bệnh thiếu máu cục bộ là tình trạng tim không nhận đủ máu do tắc nghẽn động mạch vành. Đây là một căn bệnh nguy hiểm, có thể dẫn đến các biến chứng tim mạch nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Do đó, việc phòng ngừa bệnh thiếu máu cục bộ là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
Thay đổi lối sống
- Chế độ ăn uống:
-
- Hạn chế thực phẩm giàu cholesterol bão hòa và chất béo trans: mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ chiên rán,…
- Ưu tiên thực phẩm giàu chất béo không bão hòa đơn và đa: cá béo, dầu thực vật, các loại hạt,…
- Ăn nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế muối.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Tập thể dục:
- Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
- Lựa chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe,…
- Tránh tập luyện quá sức.
- Bỏ hút thuốc lá:
- Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây bệnh thiếu máu cục bộ.
- Bỏ hút thuốc lá là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Kiểm soát căng thẳng:
- Căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu cục bộ.
- Áp dụng các biện pháp thư giãn như thiền, yoga, nghe nhạc,… để giảm căng thẳng.
Quản lý các bệnh lý nền
- Cao huyết áp:
- Kiểm soát huyết áp ở mức mục tiêu do bác sĩ khuyến cáo.
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
- Tiểu đường:
- Kiểm soát đường huyết ở mức mục tiêu do bác sĩ khuyến cáo.
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
- Mỡ máu cao:
-
- Giảm cholesterol LDL (xấu) và tăng cholesterol HDL (tốt).
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Khám sức khỏe định kỳ
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và bệnh lý nền liên quan đến bệnh thiếu máu cục bộ.
- Tuân thủ theo dõi và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
Cách chăm sóc người bệnh thiếu máu cục bộ
Chăm sóc người bệnh thiếu máu cục bộ cần sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và bác sĩ để đảm bảo người bệnh được điều trị hiệu quả và có chất lượng cuộc sống tốt nhất.
Dưới đây là một số lưu ý quan trọng trong việc chăm sóc người bệnh thiếu máu cục bộ:
Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ
- Người bệnh cần sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng thuốc đột ngột.
- Tham dự các buổi tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi tình trạng bệnh và điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.
Duy trì lối sống khoa học
- Chế độ ăn uống:
- Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, đảm bảo cung cấp đủ calo, protein, vitamin và khoáng chất cho cơ thể.
- Hạn chế thực phẩm giàu cholesterol bão hòa và chất béo trans, ưu tiên thực phẩm giàu chất béo không bão hòa đơn và đa.
- Ăn nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế muối.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Kiểm soát căng thẳng:
- Căng thẳng có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh.
- Giúp người bệnh áp dụng các biện pháp thư giãn như thiền, yoga, nghe nhạc,…
Theo dõi sức khỏe của người bệnh
- Ghi chép nhật ký theo dõi các triệu chứng của người bệnh như đau ngực, khó thở, mệt mỏi,…
- Theo dõi huyết áp, nhịp tim và lượng đường huyết của người bệnh tại nhà (nếu có chỉ định của bác sĩ).
- Phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo biến chứng và đưa người bệnh đến cơ sở y tế kịp thời.
Hỗ trợ tinh thần cho người bệnh
- Người bệnh thiếu máu cục bộ có thể gặp nhiều lo lắng, sợ hãi và chán nản.
- Cần dành thời gian quan tâm, chia sẻ và động viên người bệnh.
- Giúp người bệnh hòa nhập với cộng đồng và tham gia các hoạt động xã hội phù hợp.
Tạo môi trường sống an toàn
- Tránh để người bệnh tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn và các yếu tố ô nhiễm môi trường khác.
- Đảm bảo nhà cửa thông thoáng, sạch sẽ.
- Sắp xếp đồ đạc trong nhà gọn gàng, khoa học để người bệnh dễ dàng di chuyển.
Chăm sóc người bệnh thiếu máu cục bộ là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự kiên trì. Bằng cách áp dụng các biện pháp chăm sóc phù hợp, người bệnh có thể cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ biến chứng.
