Vi khuẩn não mô cầu nhóm B là tác nhân gây bệnh phổ biến nhất tại Việt Nam trong vòng 15 năm qua, gây ra các bệnh cảnh như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi và để lại nhiều di chứng nặng nề như liệt, điếc, cắt cụt chi, thiểu năng trí tuệ… Qua bài viết này, độc giả có thể tìm hiểu về bệnh viêm não do mô cầu và phân biệt với các bệnh viêm màng não khác.
Viêm màng não do mô cầu là gì?
Bệnh viêm não, màng não do não mô cầu là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Neisseria meningtidis gây ra. Bệnh lây qua đường hô hấp do hít phải các giọt bắn của dịch tiết hô hấp có chứa mầm bệnh. Bệnh xuất hiện với triệu chứng: Sốt cao đột ngột, đau đầu, nôn, cứng gáy, mệt mỏi, có thể có đau họng, chấm hay mảng xuất huyết.
Các bệnh viêm màng não khác
Viêm màng não có thể do nhiễm vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, viêm màng não có thể được chữa khỏi sau vài tuần, hoặc có thể là trường hợp khẩn cấp đe dọa tính mạng. Một bệnh viêm màng não khác thường gặp như:
-
- Viêm màng não do phế cầu khuẩn
- Viêm màng não do các virus đường ruột
- Viêm màng não do Haemophilus influenzae týp B (Hib)
- Viêm não do virus Herpes
Phân biệt viêm màng não do mô cầu và các bệnh viêm màng não khác
Viêm màng não có thể do nhiễm vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, viêm màng não có thể được chữa khỏi sau vài tuần, hoặc có thể là trường hợp khẩn cấp đe dọa tính mạng. Dưới đây là cách phân biệt một số bệnh viêm màng não thường gặp:
- Viêm màng não do não mô cầu: N. meningitidis là tác nhân gây viêm màng não khá phổ biến Trẻ em và người trẻ tuổi. Bệnh lây qua đường hô hấp và dễ lan thành dịch. là nhóm mắc bệnh nhiều nhất. Viêm não mô cầu (VNMC) thường khởi phát cấp tới tối cấp. Hầu hết VNMC thường đi kèm với nhiễm khuẩn huyết. Các biểu hiện thường gặp là sốt cao, rét run, đau đầu, nôn, rối loạn tinh thần. Bệnh nhân thường có hội chứng màng não nhưng không phải tất cả mọi trường hợp. Dấu hiệu đặc trưng nhất cho VNMC là ban trên da. Ban thường xuất hiện sớm, phân bố rải rác khắp cơ thể, có dạng dát sẩn màu hồng kích thước 2-10mm, chấm xuất huyết. Trong các trường hợp nặng, nhiều vùng da lớn bị xuất huyết và hoại tử. Tình trạng bệnh nhân thường nguy kịch, huyết áp hạ hoặc có thể có shock, suy đa cơ quan và đông máu nội quản rải rác có thể xảy ra. Nhiễm khuẩn huyết và VNMC thường có tỷ lệ tử vong cao (10-15%), nhất là trong những trường hợp bệnh tối cấp.
- Viêm não-màng não do các Enterovirus gây bệnh đường ruột: Các virus đường ruột (Enterovirus) lây truyền qua tiếp xúc phân – miệng hoặc hô hấp, thường gây bệnh ở trẻ em và người trẻ tuổi vào mùa hè.
Các virus Coxsackie nhóm A và B, virus ECHO thường gây viêm màng não nước trong, có thể kèm theo bại nhẹ. Các biểu hiện thường gặp là sốt, mệt mỏi, đau đầu, nôn, hội chứng màng não. Bệnh nhân nhiễm một số virus Coxsackie nhóm A và B có thể biểu hiện bằng hội chứng tay, chân, miệng với các nốt phỏng trên niêm mạc miệng, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Một số Enterovirus khác có thể gây đau cơ ngực và cơ bụng, viêm cơ tim. Phát ban dạng dát sẩn có thể gặp, nhất là ở trẻ em. Phần lớn các ca bệnh diễn biến lành tính; liệt thường khỏi hoàn toàn. Một số bệnh nhân có thể tiến triển nặng và tử vong. - Viêm màng não do Haemophilus influenzae týp B (HiB): HiB thường gây viêm màng não mủ ở trẻ em dưới 6 tuổi. Ở người lớn, viêm màng não do HiB thường liên quan tới các ổ nhiễm khuẩn cận kề màng não như viêm xoang, viêm tai xương chũm, viêm tai giữa, hoặc một số bệnh tiềm tàng như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch, viêm phổi… Viêm màng não do HiB có thể đi kèm với các biểu hiện khác của nhiễm khuẩn toàn thân như viêm phổi, viêm mủ hầu họng, viêm cơ, nhiễm khuẩn huyết, viêm tủy xương… Biểu hiện lâm sàng của viêm màng não do HiB không có gì đặc biệt so với các viêm màng não khác: sốt, đau đầu, nôn… Dấu hiệu màng não có thể rõ hoặc kín đáo. Tỷ lệ tử vong trong viêm màng não do HiB vào khoảng 5%. Một số bệnh nhân sau khi khỏi bệnh còn có các di chứng thần kinh như giảm thính lực hoặc điếc, chậm nói, não úng thủy.
- Viêm màng não do phế cầu: Phế cầu (S. pneumoniae) là tác nhân gây viêm màng não thường gặp ở người lớn. Bệnh nhân viêm màng não thường có các ổ nhiễm phế cầu kề cận sọ não hoặc ở các cơ quan khác như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm tai xương chũm, viêm xoang, viêm nội tâm mạc… Nhiễm phế cầu nặng thường gặp ở các bệnh nhân có các bệnh cơ địa như nghiện rượu, suy dinh dưỡng, đái tháo đường, bệnh ác tính, các bệnh suy giảm miễn dịch.
Viêm màng não do mô cầu là một bệnh nghiêm trọng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, với sự hiểu biết đúng đắn về các triệu chứng và cách phòng ngừa, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến bệnh viêm màng não, hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
