Rối loạn tăng động giảm chú ý là một rối loạn phát triển thần kinh thường gặp ở trẻ, biểu hiện bằng những hành vi tăng hoạt động và giảm chú ý của trẻ nhiều hơn rõ rệt so với trẻ cùng tuổi, cùng giới. Nếu không được phát hiện sớm để điều trị sẽ ảnh hưởng đến tâm lý và đời sống của trẻ sau này. Vậy nên đánh giá rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ độ tuổi nào? Các bước đánh giá rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ như thế nào? Rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ khi nào cần gặp bác sĩ hay không?
Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Nên đánh giá rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ độ tuổi nào?
ADHD thường bắt đầu xuất hiện trước 12 tuổi, và trong một số trường hợp, các triệu chứng có thể nhận thấy từ khi trẻ mới 3 tuổi. Tuy nhiên, việc chẩn đoán và đánh giá ADHD ở trẻ nhỏ cần sự thận trọng vì các hành vi như mất tập trung, hiếu động hay bốc đồng có thể là biểu hiện của quá trình phát triển bình thường.
Độ tuổi thích hợp để đánh giá
Các chuyên gia khuyến nghị nên bắt đầu đánh giá ADHD khi trẻ có những biểu hiện bất thường kéo dài, ảnh hưởng đáng kể đến việc học tập và các hoạt động hàng ngày. Đặc biệt, nếu các triệu chứng này xuất hiện ở nhiều môi trường khác nhau như ở nhà và trường học, đó là dấu hiệu cần thiết để đánh giá sâu hơn.
Các dấu hiệu cần chú ý
- Mất tập trung: Trẻ thường xuyên không chú ý đến chi tiết, mắc lỗi khi làm bài tập, hoặc không thể duy trì sự chú ý trong các hoạt động vui chơi.
- Hiếu động: Trẻ không thể ngồi yên, thường xuyên chạy nhảy ở những nơi không phù hợp, hoặc luôn ở trạng thái “luôn di chuyển”.
- Bốc đồng: Trẻ thường xuyên cắt ngang người khác, không thể chờ đợi lượt của mình trong các hoạt động hoặc trò chơi.
Rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn quan sát thấy các dấu hiệu trên kéo dài và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày của trẻ, việc gặp bác sĩ là rất quan trọng. Các bác sĩ chuyên khoa như bác sĩ nhi, bác sĩ tâm lý, hoặc bác sĩ thần kinh sẽ thực hiện các đánh giá cần thiết để xác định liệu trẻ có bị ADHD hay không.
Khi nào nên gặp bác sĩ?
- Dấu hiệu kéo dài: Nếu các triệu chứng của ADHD kéo dài hơn 6 tháng và không có dấu hiệu giảm bớt.
- Ảnh hưởng đến học tập và giao tiếp: Khi trẻ gặp khó khăn trong học tập, bị điểm kém, hoặc khó kết bạn và duy trì mối quan hệ xã hội.
- Hành vi cực đoan: Các hành vi bốc đồng, hiếu động quá mức hoặc mất kiểm soát có thể gây nguy hiểm cho bản thân và người khác.
Các bước đánh giá cụ thể
Bác sĩ sẽ tiến hành một loạt các bước để đánh giá ADHD, bao gồm:
- Khám sức khỏe toàn diện: Để loại trừ các nguyên nhân khác có thể gây ra triệu chứng tương tự ADHD.
- Thu thập thông tin: Qua phỏng vấn gia đình, giáo viên và các cá nhân liên quan để có cái nhìn tổng quan về hành vi của trẻ.
- Sử dụng các tiêu chuẩn chẩn đoán: Áp dụng các tiêu chuẩn từ Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM) để xác định mức độ và loại ADHD.
- Các công cụ đánh giá: Sử dụng các thang điểm và bài kiểm tra tâm lý để đánh giá mức độ chú ý, hiếu động và bốc đồng của trẻ.
Các bước đánh giá rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ
Để chẩn đoán chính xác ADHD, bác sĩ sẽ tiến hành một quá trình đánh giá toàn diện, bao gồm nhiều bước khác nhau:
Bước 1: Khám sức khỏe
Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành một cuộc khám sức khỏe toàn diện để loại trừ các nguyên nhân y tế khác có thể gây ra triệu chứng tương tự như ADHD. Điều này bao gồm kiểm tra thị lực, thính lực và các xét nghiệm y khoa cần thiết.
Bước 2: Thu thập thông tin
Bác sĩ sẽ thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cha mẹ, giáo viên và các nhà chăm sóc khác. Những người này sẽ cung cấp thông tin về hành vi của trẻ trong các môi trường khác nhau như ở nhà, ở trường và khi tham gia các hoạt động ngoại khóa.
Bước 3: Sử dụng các tiêu chuẩn chẩn đoán
Tiếp theo, bác sĩ sẽ sử dụng các tiêu chuẩn chẩn đoán từ DSM-5 (Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần) để xác định liệu trẻ có bị ADHD hay không. DSM-5 cung cấp các tiêu chuẩn cụ thể để đánh giá mức độ chú ý, hiếu động và bốc đồng của trẻ.
Bước 4: Các công cụ đánh giá tâm lý
Cuối cùng, các công cụ đánh giá tâm lý như thang điểm và bài kiểm tra sẽ được sử dụng để đo lường mức độ và tần suất của các triệu chứng ADHD. Các bài kiểm tra này giúp cung cấp một cái nhìn toàn diện về hành vi của trẻ và hỗ trợ trong việc xác định chiến lược điều trị phù hợp.
Kết luận
Việc nhận biết và đánh giá rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) ở trẻ là một quá trình quan trọng và cần sự cẩn trọng. Bằng cách theo dõi các dấu hiệu sớm và thực hiện đánh giá toàn diện, chúng ta có thể giúp trẻ vượt qua các khó khăn và phát triển toàn diện. Nếu bạn lo lắng về các triệu chứng của con mình, đừng ngần ngại gặp bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. Chăm sóc và hỗ trợ trẻ kịp thời không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ mà còn giúp cả gia đình có một cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh hơn.
