Tắc ống phóng tinh tuy là hiện tượng hiếm gặp nhưng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới. Theo thống kê, có khoảng 1-3% các trường hợp vô sinh do nguyên nhân bế tắc là do tắc ống phóng tinh. Vậy tắc ống phóng tinh là gì? Nguyên nhân, hậu quả và cách điều trị bệnh lý này? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết sau
Tổng quan chung
Tắc ống phóng tinh là bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng sinh sản của nam giới, là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô sinh nam. Bệnh xảy ra khi ống dẫn tinh trùng bị bế tắc tại một vị trí nào đó trên suốt chiều dài của ống dẫn tinh.
Ống dẫn tinh ở người trưởng thành có chiều dài khoảng 30 – 35 cm và đường kính ngoài khoảng 1,5 – 2 mm, lòng ống 0,3 – 0,5 mm, có chức năng dẫn tinh trùng ra ngoài để phóng tinh trong quá trình thụ tinh.
Triệu chứng tắc ống phóng tinh
Biết được những dấu hiệu tắc ống phóng tinh sẽ giúp người bệnh nhanh phát hiện ra bệnh lý, đồng thời giúp cho bác sĩ có thể đánh giá bệnh cụ thể hơn.
Tinh hoàn của nam giới sẽ bị thu hẹp và nhỏ hơn so với lúc bình thường.
Cảm giác khó chịu, căng tức mỗi khi sờ nắn vào vị trí ống dẫn tinh hoặc vị trí của mào tinh hoàn.
Biểu hiện của tắc ống dẫn tinh là khó có khả năng sinh quan dù không hề sử dụng biện pháp tránh thai nào.
Lượng tinh trùng ít hoặc không có khi thực hiện kiểm tra xét nghiệm tinh dịch.
Nồng độ FSH sau khi kiểm tra sẽ hơi cao.
Nguyên nhân
Các nguyên nhân thường gặp gây tắc ống dẫn tinh ở nam giới gồm:
- Mắc bệnh viêm nhiễm hệ sinh dục: Các bệnh viêm nhiễm hệ sinh dục như viêm tinh hoàn, viêm niệu đạo. Mào tinh hoàn, tinh hoàn, ống dẫn tinh có sự liên kết mật thiết với nhau.
- U bướu: Sự hình thành khối u tại cơ quan sinh dục của nam giới như ung thư tinh hoàn, nang túi tinh,… có khả năng làm ống dẫn tinh bị tắc nghẽn.
- Bẩm sinh: Các yếu tố bẩm sinh như thiếu toàn bộ hay một đoạn ống dẫn tinh, mào tinh hoàn không có thân và đuôi, không có sự liên kết ống dẫn tinh và mào tinh hoàn…
- Tổn thương do phẫu thuật: Ống dẫn tinh bị tổn thương, tắc nghẽn có thể là hậu quả của việc thắt ống dẫn tinh triệt sản hoặc trong phẫu thuật điều trị thoát vị bẹn, giãn mạch thừng tinh…
Đối tượng nguy cơ
Những người có nguy cơ cao bị tắc ống phóng tinh là những người đàn ông có tiền sử viêm tuyến tiền liệt-niệu đạo cấp, bán cấp hay mãn tính.
Chẩn đoán
Tắc ống phóng tinh là một bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của nam giới. Để có thể điều trị chính xác, các bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh theo các phương pháp dưới đây.
- Xét nghiệm nội tiết sinh dục: Chẩn đoán bệnh bằng cách xét nghiệm nội tiết sinh dục nam như testosterone, FSH và LH. Dựa vào kết quả xét nghiệm, các bác sĩ sẽ biết được vấn đề vô sinh là do tắc nghẽn ống dẫn tinh hay do tinh hoàn không sản xuất ra tinh trùng. Nếu nồng độ FSH tăng cao thể hiện vấn đề sinh tinh đang có sự bất thường. Nhưng cũng có một số trường hợp FSH bình thường khi tinh hoàn không sinh tinh nên bác sĩ cần thực hiện thêm một số xét nghiệm khác.
- Siêu âm: Chẩn đoán tắc ống dẫn tinh bằng kết quả siêu âm sẽ nhanh chóng phát hiện ra các bệnh như u tinh hoàn, nang mào tinh,…Một số trường hợp cũng cần chẩn đoán sâu hơn, bác sĩ tiến hành siêu âm qua trực tràng nhằm quan sát tuyến tiền liệt, nang ống phóng tinh,…Phương pháp chẩn đoán này sẽ giúp xác định nguyên nhân tắc nghẽn ống dẫn tinh để điều trị đúng cách.
- Sinh thiết tinh hoàn: Sinh thiết tinh hoàn là thực hiện lấy tế bào mô tinh hoàn để sinh thiết. Cách chẩn đoán này sẽ xác định được bệnh vô sinh là do rối loạn sản xuất tinh trùng tại tinh hoàn hay tắc nghẽn ống dẫn tinh.
Phòng ngừa bệnh
Để phòng ngừa và giảm thiểu nguy cơ bị tắc ống phóng tinh, người đàn ông có thể thực hiện một số cách sau:
- Có thói quen sinh hoạt lành mạnh: tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Chế độ dinh dưỡng nhiều rau xanh, củ, quả.
- Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá.
- Không lạm dụng sức khoẻ, không thủ dâm quá nhiều.
- Sử dụng các biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục, tránh để bị nhiễm trùng, nhiễm khuẩn đường sinh dục.
Điều trị như nào
Điều trị tắc ống dẫn tinh theo từng trường hợp:
- Tắc ở tại TH (tắc tại các ống xuất nối TH với mào tinh): Do không thể phẫu thuật nối thông đường dẫn tinh tại vị trí này, nên bệnh nhân chỉ có thể có con bằng thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON) với tinh trùng được lấy ra từ TH bằng phẫu thuật mở TESE hay bằng kim hút TESA.
- Tắc tại mào tinh: Chọc hút tinh trùng từ mào tinh có thể bằng vi phẫu thuật MESA hay hút tinh trùng từ mào tinh qua da PESA. Đây là biện pháp giúp những bệnh nhân vô sinh do tắc bất sản ÔDT hai bên, vô sinh do tắc mắc phải đường dẫn tinh mà không thể phẫu thuật nối được. Thông thường, một lần thực hiện MESA, PESA đủ cung cấp tinh trùng cho nhiều lần TTTON nhờ trữ lạnh. Tỷ lệ thụ thai trong thụ tinh trong ống nghiệm là khoảng 30%. Tuy nhiên, vi phẫu thuật nối ÔDT với ống mào tinh cho kết quả thành công cao hơn có thai tự nhiên và hiệu quả kinh tế hơn là TTTON. Phẫu thuật nối kiểu lồng hai mũi có tỷ lệ thông thường là khoảng 80%. Tỷ lệ có thai tự nhiên là khoảng 60%.
- Tắc tại ÔDT nằm trong bìu: Đây là các trường hợp bệnh nhân muốn có con lại sau khi triệt sản bằng thắt ÔDT. Bác sĩ sẽ nối lại ÔDT bằng vi phẫu thuật. Tỉ lệ thành công có thể tới trên 90% nếu thời gian thắt không quá 3 năm.
- Tắc ÔDT trong bụng: Không thể phẫu thuật nối được nhưng bệnh nhân vẫn có thể có con bằng TTTON với tinh trùng từ TH hay mào tinh.
- Tắc ống phóng tinh: Có thể điều trị bằng cắt đốt nội soi ống phóng tinh. Phẫu thuật này giúp khoảng 60% BN có tinh trùng trở lại trong tinh dịch. Tỉ lệ thụ thai tự nhiên 20-30%. Các biến chứng của phẫu thuật này là xuất tinh ngược dòng do tổn thương bàng quang, ngược dòng nước tiểu trong các ống tinh, túi tinh, OODT, tổn thương trực tràng, tiểu không kiểm soát do tổn thương cơ vòng vân niệu đạo, tổn thương niệu đạo, rối loạn cương dương. Các biện pháp thay thế cho cắt ống đốt nội soi ống phóng tinh là trích tinh trùng từ TH, mào tinh để TTTON.
Người bệnh khi phát hiện có dấu hiệu tắc ống phóng tinh hoặc các bất thường liên quan cần đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để được thăm khám và điều trị sớm. Bên cạnh đó, phái mạnh cũng nên chủ động phòng tránh tắc ống dẫn tinh bằng cách quan hệ tình dục lành mạnh, hạn chế các chấn thương vùng kín, ăn uống và sinh hoạt điều độ, vệ sinh đúng cách.
