Viêm khớp vai là một tình trạng y khoa phổ biến, ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vai là một trong những khớp linh hoạt nhất trong cơ thể, vì vậy khi bị viêm khớp, người bệnh sẽ gặp nhiều khó khăn trong các hoạt động hàng ngày. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về viêm khớp vai, từ triệu chứng, nguyên nhân đến các phương pháp điều trị hiệu quả, giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này và cách quản lý nó.
Tổng quan chung
Viêm khớp vai là tình trạng viêm và tổn thương tại khớp vai, dẫn đến đau đớn, sưng tấy và hạn chế vận động. Viêm khớp vai có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng thường gặp nhất ở người lớn tuổi và những người có công việc đòi hỏi nhiều hoạt động của khớp vai.
Phân loại viêm khớp vai:
- Viêm xương khớp (OA): Đây là loại viêm khớp vai phổ biến nhất. Viêm xương khớp xảy ra khi lớp sụn tại khớp vai bị thoái hóa, dẫn đến việc các xương cọ xát trực tiếp vào nhau, gây đau và viêm. Viêm xương khớp thường phát triển dần dần và trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
- Viêm khớp dạng thấp (RA): Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công các mô của chính cơ thể, bao gồm cả khớp vai. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến cả hai vai và có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
- Viêm khớp sau chấn thương: Viêm khớp sau chấn thương xảy ra sau khi khớp vai bị chấn thương, chẳng hạn như gãy xương hoặc trật khớp. Chấn thương có thể làm tổn thương sụn hoặc xương, dẫn đến viêm và đau khớp vai.
Triệu chứng
Các triệu chứng của viêm khớp vai thường bao gồm:
- Đau vai: Đau là triệu chứng chính của viêm khớp vai, có thể xuất hiện khi vận động hoặc ngay cả khi nghỉ ngơi. Đau thường tăng lên khi thực hiện các hoạt động đòi hỏi sự vận động của khớp vai.
- Sưng tấy: Khớp vai có thể bị sưng, gây cảm giác căng thẳng và khó chịu.
- Hạn chế vận động: Viêm khớp vai có thể làm hạn chế khả năng vận động của khớp vai, khiến việc cử động vai trở nên khó khăn.
- Âm thanh khi cử động: Có thể nghe thấy tiếng kêu hoặc cảm nhận được sự cọ xát khi cử động vai.
Nguyên nhân
Một số nguyên nhân chính dẫn đến viêm khớp vai là:
- Thoái hóa gân ở người lớn tuổi, trong đó người từ 50 tuổi trở lên thường dễ mắc bệnh nhất.
- Tổn thương khớp vai trái do làm việc nặng, hoặc gặp chấn thương thể thao (khi chơi các bộ môn cầu lông, bóng rổ, bóng chuyền, tennis…). Các chấn thương lặp đi lặp lại sẽ gây tổn thương lớn lên các gân cơ quanh khớp vai trái.
- Chấn thương do tai nạn lao động, tai nạn giao thông.
- Viêm bao hoạt dịch hoặc viêm gân cánh tay.
- Các bệnh lý khác gây đau khớp vai liên quan như tiểu đường, tim mạch, hô hấp, thần kinh…
Đối tượng nguy cơ
Bên cạnh quá trình lão hóa, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp vai. Bao gồm:
- Viêm khớp dạng thấp: Viêm khớp dạng thấp là một dạng rối loạn tự miễn xảy ra khi kháng thể của hệ miễn dịch tấn công vào các tế bào khỏe mạnh. Viêm khớp dạng thấp thường gây sưng viêm ở hai vai cùng một lúc.
- Chấn thương: Chấn thương thường gặp ở vai như gãy, trật khớp,… có thể phát triển thành viêm khớp vai nếu không được chữa trị kịp thời.
- Rách cơ quay khớp vai: Rách cơ quay khớp vai là tình trạng cơ khớp vai bị rách. Nếu số lượng cơ bị rách lớn, điều này có thể khiến đầu xương va chạm mạnh khi cử động và phát triển thành viêm khớp.
- Hoại tử vô mạch: Hoại tử vô mạch đề cập đến quá trình cung cấp máu bị gián đoạn, dẫn đến tình trạng cơ quan (khu vực) đó bị hoại tử (chết). Nếu khớp vai không được cung cấp máu đầy đủ, xương sẽ dần suy yếu và có thể tiến triển thành viêm khớp.
Ngoài ra, béo phì, tiểu đường, vận động khớp vai quá mức,… cũng là những yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ viêm khớp vai.
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán viêm khớp vai thường bao gồm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng và tìm kiếm dấu hiệu sưng hoặc đau tại khớp vai. Bác sĩ sẽ đặt các câu hỏi về tình trạng sức khỏe bệnh nhân như: các hoạt động thường ngày, tiền sử mắc bệnh, nghề nghiệp, tần suất, mức độ cơn đau…
- Chụp X-quang vai: Chụp X-quang là phương pháp nhận biết các tổn thương cơ bản trong khớp vai. Một số trường hợp khi chụp X-quang có thể phát hiện hình ảnh gián tiếp của thoái hóa hay sự lắng đọng calci tại gân cơ vùng trên gai.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Chụp MRI là phương pháp chẩn đoán chính xác các tổn thương phần mềm ở khớp vai.
- Nội soi khớp vai: Đây là thủ thuật xâm nhập có tác dụng chẩn đoán và điều trị bệnh.
- Siêu âm vai: Thông qua chẩn đoán hình ảnh bằng siêu âm, bác sĩ có thể phát hiện tổn thương đang xảy ra ở khớp vai.
- Xét nghiệm máu: Để phát hiện các dấu hiệu viêm hoặc các yếu tố tự miễn.
Trong đó, siêu âm và chụp cộng hưởng từ (MRI) là hai kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh cho kết quả chuẩn xác, đơn giản và nhanh chóng. Các phương pháp này giúp người bệnh phát hiện tình trạng viêm ở khớp vai kịp thời. Nội soi khớp vai chỉ nên áp dụng can thiệp điều trị trong trường hợp cần thiết.
Có thể chẩn đoán viêm khớp vai bằng phương pháp chụp X quang
Phòng ngừa bệnh
Để giúp giảm tác động cũng như áp lực lên khớp vai nhằm góp phần ngăn chặn bệnh viêm quanh khớp vai, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề như:
- Hạn chế mang vác nặng hoặc làm việc gắng sức
- Tập luyện đều đặn: Các bài tập vận động vừa sức giúp tăng cường sức khỏe khớp vai và giảm nguy cơ viêm khớp.
- Khởi động trước khi tập luyện: Không thay đổi tư thế vai một cách đột ngột, cần làm nóng và co duỗi vai trước khi vận động.
- Tránh chấn thương vai: Bảo vệ vai khi làm việc hoặc chơi thể thao để tránh chấn thương.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Tránh béo phì để giảm áp lực lên khớp vai.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin D và các dưỡng chất tốt cho xương và khớp.
- Nghỉ ngơi hợp lý: Nên dành thời gian nghỉ ngơi sau khi thực hiện những công việc có sử dụng vai trong một thời gian dài, tránh tác động chèn ép lên vai.
Điều trị như thế nào?
Điều trị nội khoa
Các phương pháp điều trị nội khoa bao gồm:
- Thuốc giảm đau và kháng viêm: Như aspirin, ibuprofen hoặc các thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) để giảm đau và viêm.
- Thuốc corticosteroid: Tiêm trực tiếp vào khớp vai để giảm viêm và đau tạm thời.
- Thuốc chống thấp khớp: Được sử dụng trong trường hợp viêm khớp dạng thấp.
Vật lý trị liệu
Các bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện sức mạnh và linh hoạt của khớp vai, giảm đau và tăng cường khả năng vận động.
- Giảm đau tại chỗ: Tiến hành giảm đau tại chỗ bằng cách thực hiện xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu,… Ở giai đoạn không sưng và nóng, người bệnh có thể áp dụng các liệu pháp nhiệt như: sóng ngắn, hồng ngoại, sóng siêu âm, bó nến,…
- Thực hiện vận động đúng cách: Ở giai đoạn sưng, đau nhiều, người bệnh cần hạn chế vận động tại vùng gân bị tổn thương, sau khi chữa trị cần tập luyện để giúp khôi phục chức năng vận động của khớp vai.
Băng thun, nẹp vai
Phương pháp này giúp giảm đau và hỗ trợ khớp vai trong quá trình vận động.
Phẫu thuật
Đối với các trường hợp nặng, không thể điều trị bằng các phương pháp khác, phẫu thuật có thể được chỉ định. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm:
- Nội soi khớp: Để làm sạch khớp và loại bỏ các mảnh sụn bị tổn thương.
- Thay khớp vai: Thay thế khớp vai bị tổn thương bằng khớp nhân tạo.
Kết luận
Viêm khớp vai là một bệnh lý nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và có phương pháp điều trị kịp thời là rất quan trọng. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu viêm khớp vai, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả. Việc duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa cũng là cách tốt để bảo vệ khớp vai và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
