Bỏng là một dạng chấn thương da do tiếp xúc với nhiệt độ cao, hóa chất, điện hoặc bức xạ. Mức độ nghiêm trọng của bỏng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ sâu, diện tích, vị trí và nguyên nhân gây bỏng. Sơ cứu đúng cách và kịp thời cho bệnh nhân bị bỏng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu biến chứng và thúc đẩy quá trình hồi phục. Tuy nhiên, nhiều người thường mắc phải những sai lầm tai hại khi sơ cứu bỏng, khiến tình trạng bệnh nhân thêm nặng nề.
Xác định vị trí và mức độ nghiêm trọng của bỏng
Vị trí các vết bỏng trên cơ thể:
Vị trí bỏng ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng và cách thức sơ cứu. Một số khu vực nhạy cảm như mặt, tay, chân, bộ phận sinh dục cần được chăm sóc đặc biệt.
Mức độ nghiêm trọng khi bị bỏng:
Bỏng được chia thành 4 cấp độ:
- Bỏng độ 1: Da bị đỏ, sưng và đau, nhưng không có tổn thương da.
- Bỏng độ 2: Da bị tổn thương, tạo thành bóng nước.
- Bỏng độ 3: Da bị hoại tử toàn bộ lớp biểu bì và một phần lớp hạ bì.
- Bỏng độ 4: Da bị hoại tử toàn bộ da, có thể xâm lấn vào cơ, xương, thậm chí các cơ quan nội tạng.
Những sai lầm cần tránh khi sơ cứu bỏng
Dưới đây là những sai lầm cần tránh khi sơ cứu bỏng:
- Bỏ qua bước làm mát vết bỏng: Làm mát vết bỏng bằng nước mát (khoảng 20°C) trong ít nhất 20 phút là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong sơ cứu bỏng. Việc này giúp giảm đau, hạn chế tổn thương da và ngăn ngừa bỏng sâu thêm.
Dùng đá lạnh hoặc nước đá để chườm vết bỏng: Nước đá và đá lạnh có thể khiến da bị co thắt mạch máu, cản trở lưu thông máu và làm chậm quá trình lành da.
- Bóc da phồng rộp: Da phồng rộp chứa lớp dịch bảo vệ vết bỏng khỏi bị nhiễm trùng. Bóc da phồng rộp có thể khiến vết thương hở, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- Bôi kem đánh răng, mỡ trăn hoặc các dung dịch không rõ nguồn gốc lên vết bỏng: Việc sử dụng các dung dịch không đảm bảo vệ sinh có thể gây nhiễm trùng vết bỏng.
- Tự ý băng bó vết bỏng quá chặt: Băng bó quá chặt có thể cản trở lưu thông máu và gây thêm đau đớn cho bệnh nhân.
- Cho bệnh nhân uống thuốc giảm đau mà chưa có chỉ định của bác sĩ: Một số loại thuốc giảm đau có thể gây ra tác dụng phụ nguy hiểm, đặc biệt là đối với trẻ em.
- Bỏ qua việc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế: Bỏng nặng, bỏng sâu, bỏng diện tích rộng hoặc bỏng ở những vị trí nguy hiểm cần được điều trị y tế kịp thời.
Lưu ý khi sơ cứu bệnh nhân bị bỏng
Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi sơ cứu bệnh nhân bị bỏng:
- Đảm bảo an toàn cho bản thân trước khi tiến hành sơ cứu.
- Hỏi ý kiến bệnh nhân trước khi thực hiện bất kỳ thao tác nào.
- Giữ bình tĩnh và trấn an bệnh nhân.
- Loại bỏ quần áo và đồ trang sức xung quanh vết bỏng một cách nhẹ nhàng.
- Làm mát vết bỏng bằng nước mát trong ít nhất 20 phút.
- Che vết bỏng bằng gạc vô trùng hoặc vải sạch.
- Nâng cao vị trí bị bỏng nếu có thể.
- Cho bệnh nhân uống nhiều nước.
- Đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất nếu bỏng nặng hoặc có các dấu hiệu nguy hiểm.
Kết luận
Sơ cứu đúng cách và kịp thời cho bệnh nhân bị bỏng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu biến chứng và thúc đẩy quá trình hồi phục. Tránh những sai lầm phổ biến khi sơ cứu bỏng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân.
