Isotretinoin là lựa chọn hàng đầu cho các trường hợp mụn trứng cá nặng, khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Tuy nhiên, do tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ, việc sử dụng thuốc cần được thực hiện cẩn trọng.
Thuốc isotretinoin là gì?
Isotretinoin là một dạng dẫn xuất của vitamin A, còn được gọi là retinoic 13-cis, thường được chỉ định cho các bệnh nhân mụn trứng cá nặng mà các phương pháp điều trị khác không mang tới kết quả.
Mụn trứng cá, làm sao để điều trị hiệu quả
Hàm lượng bào chế
Thuốc thường được bào chế dưới dạng viên nang với các hàm lượng phổ biến gồm 10mg và 20mg.
Chỉ định
Thuốc trị mụn isotretinoin được chỉ định trong những trường hợp sau:
- Mụn trứng cá nặng như: mụn bọc, mụn mọc thành cụm lớn, nhiều nốt, mụn có nguy cơ dẫn tới sẹo, mụn mà chữa bằng các thuốc khác không mang lại hiệu quả.
- Mụn và dẫn tới trên da có nhiều sẹo xấu.
- Mụn lâu năm, không thuyên giảm.
Thuốc còn được dùng để điều trị một số căn bệnh liên quan tới rối loạn keratin, chẳng hạn như: phấn tóc đỏ, Darier, vảy cá,… hoặc để hỗ trợ phòng, điều trị ung thư da.
Chống chỉ định
Không dùng isotretinoin cho những trường hợp sau:
- Bệnh nhân suy giảm chức năng gan và chức năng thận, bệnh nhân ngộ độc vitamin A, bệnh nhân tăng lipid máu.Tiền sử quá mẫn nghiêm trọng với isotretinoin.Phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai, phụ nữ đang cho con bú.Không dùng máu của bệnh nhân đang sử dụng hoặc có sử dụng isotretinoin 1 tháng trước đó để truyền máu cho phụ nữ trong thời gian dự định có thai.
- Điều trị đồng thời với các kháng sinh nhóm tetracyclin.
- Đang bị ngộ độc khi sử dụng quá liều vitamin A (hypervitaminosis A).
Liều dùng khuyến nghị đối với thuốc trị mụn isotretinoin
Người lớn
Liều điều trị nên khởi đầu ở mức 0,5 – 1 mg/kg/ngày, chia làm 2 lần/ngày trong thời gian từ 15 – 20 tuần.
Liều tối đa là 2 mg/kg/ngày đối với những bệnh nhân ở tình trạng mụn trứng cá rất nặng hoặc bị mụn khởi đầu ở ngực hoặc lưng.
Hiệu quả điều trị và các tác dụng phụ của thuốc có thể khác nhau ở mỗi cá thể sau khoảng 4 tuần điều trị, do đó liều duy trì nên điều chỉnh trong khoảng 0,1 – 1 mg/kg/ngày tùy theo từng trường hợp cụ thể.
Khi bắt đầu điều trị với isotretinoin, có thể xảy ra tình trạng tăng mụn trứng cá thoáng qua, lúc này nên điều trị phối hợp với adrenocorticoid.
Thời gian điều trị kéo dài trong vòng 16 tuần. Nên ngừng điều trị tròng vòng 2 tháng trước khi sử dụng lại.
Sự hiệu quả và an toàn của việc sử dụng 1 lần/ngày chưa được xác định, do đó liều 1 lần/ngày không được khuyến khích.
Bệnh nhân có thể ngừng điều trị nếu tổng số lượng mụn giảm ít nhất 70% trước khi hoàn thành đợt điều trị trong 15 – 20 tuần.
Trẻ em
Trẻ em dưới 12 tuổi: Không dùng isotrtinoin để điều trị mụn trứng cá tuổi dậy thì.
Trẻ em từ 12 tuổi trở lên sử dụng liều như người lớn.
Đối tượng khác
Bệnh nhân suy thận nặng: Bắt đầu dùng với liều thấp (10 mg/ngày). Sau đó, liều dùng có thể tăng lên đến 1 mg/kg/ngày hoặc cho đến khi đạt được liều dung nạp tối đa.
Bệnh nhân suy gan, viêm gan, có xét nghiệm chức năng gan tăng cao: Ngừng sử dụng.
Bệnh nhân không dung nạp với liều khuyến cáo, có thể tiếp tục điều trị với liều thấp hơn nhưng thời gian điều trị sẽ dài hơn và nguy cơ tái phát cao hơn. Để đạt được hiệu quả tối đa, liều duy trì nên là liều dung nạp tối đa.
Nên dùng thuốc sau bữa ăn
Những tác dụng phụ có thể gặp của thuốc isotretinoin
Tác dụng phụ của Isotretinoin
Thường gặp
Bệnh thiếu máu, giảm tiểu cầu, giảm bạch cầu trung tính. Viêm bờ mi, viêm kết mạc, kích ứng mắt, khô mắt, khô mũi. Viêm môi, viêm da, khô da, phát ban, da nhạy cảm với ánh sáng. Đau khớp, đau cơ, đau lưng (đặc biệt ở trẻ em và trẻ vị thành niên), đau đầu. Tăng triglyceride máu, giảm HDL. Cholesterol trong máu cao, đường trong máu tăng, transaminase tăng. Chảy máu cam.
Hiếm gặp
Phản ứng dị ứng da, phản ứng phản vệ, quá mẫn, rụng tóc,trầm cảm, lo âu, thay đổi tâm trạng, hành vi bất thường. Nhiễm khuẩn gram dương (da – niêm mạc). Tăng áp lực nội sọ lành tính, co giật, buồn ngủ, chóng mặt. Hạch lympho, đái tháo đường, tăng acid uric máu.
Khiếm thính, viêm mạch (u hạt Wegener, viêm mạch dị ứng), có thắt phế quản (đặt biệt ở bệnh nhân hen suyễn), khàn giọng. Viêm ruột kế, viêm hồi tràng, xuất huyết tiêu hóa, viêm loét đại tràng, buồn nôn, viêm tụy. Mụn trứng cá trầm trọng hơn (bùng phát mụn), rậm lông, loạn dưỡng móng.
Cần lưu ý điều gì khi dùng thuốc isotretinoin
Không được tự ý dùng: Đây là dạng thuốc bắt buộc phải có sự chỉ định và theo dõi từ bác sĩ nên không được tự mua và sử dụng. Những tác dụng phụ của chúng với sức khỏe là rất lớn nên bác sĩ phải kiểm tra cụ thể tình trạng mới chỉ định cho bệnh nhân.
Tìm hiểu trước các tác dụng đối với da: Ngoài những điều bác sĩ đã chỉ dẫn, bạn cũng nên chuẩn bị trước tinh thần là thường thì trong thời gian đầu, da sẽ trở nên xấu hơn: mụn mọc nhiều hơn, da khô, bong tróc, khó chịu,…
Cần có chế độ chăm sóc da hợp lý: cùng với uống thuốc, nên sử dụng thêm các sản phẩm dưỡng da phù hợp để làm giảm cảm giác khô rát, khó chịu, rửa mặt nhẹ nhàng, không chạm tay lên mặt, không nặn mụn hoặc bóc các lớp da tróc
Bảo vệ, che chắn da thật kỹ, có thể hỏi ý kiến bác sĩ để dùng kem chống nắng thích hợp.
Tăng cường ăn các loại rau xanh, hoa quả, uống nhiều nước, chú trọng thực phẩm mát để nâng cao hiệu quả điều trị.
Kết luận
Isotretinoin là một loại thuốc mạnh trong điều trị mụn trứng cá nặng nhưng đòi hỏi sự cẩn trọng trong sử dụng. Việc tuân thủ đúng liều lượng, theo dõi tác dụng phụ và thăm khám định kỳ sẽ giúp bạn đạt được kết quả điều trị tốt nhất và đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về việc sử dụng isotretinoin, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn cụ thể. Sự hiểu biết và cẩn trọng trong sử dụng thuốc sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng mụn và có làn da khỏe mạnh hơn.
Mô tả: Điều trị mụn trứng cá với isotretinoin cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.
Việc sử dụng thuốc isotretinoin 20mg đúng cách và an toàn không chỉ giúp bạn nhanh chóng cải thiện tình trạng mụn mà còn bảo vệ sức khỏe tổng thể của bạn. Hãy luôn lắng nghe cơ thể mình và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để có một hành trình điều trị mụn hiệu quả và an toàn.
