Động kinh thùy thái dương thường bắt đầu từ vị trí thùy thái dương – một phần quan trọng trong não bộ. Nơi giữ chức năng xử lý cảm xúc và đặc biệt rất quan trọng với trí nhớ ngắn hạn của mỗi người. Một số triệu chứng của bệnh liên quan đến các chức năng vùng này, bao gồm: Có cảm giác kỳ lạ – chẳng hạn như hưng phấn, deja vu hoặc sợ hãi. Bài viết sau sẽ cung cấp thông tin những điều cần biết về động kinh thùy thái dương.
Tổng quan chung động kinh thùy thái dương
Thùy thái dương là một trong 4 thùy lớn của não bộ. Động kinh thùy thái dương là hiện tượng một nhóm tế bào thần kinh nằm trong khu vực này phóng điện bất thường và quá mức gây ra nhiều thay đổi về vận động, ý thức, cảm giác và lâu dài sẽ ảnh hưởng đến tư duy, trí nhớ, cảm xúc… của người bệnh. Đây cũng là dạng động kinh cục bộ phổ biến nhất.
Động kinh thùy thái dương đôi khi được gọi là động kinh cục bộ giảm ý thức. Một số người vẫn nhận thức được những gì đang xảy ra. Tuy nhiên trong những cơn co giật dữ dội, người bệnh có thể trông tỉnh táo nhưng không phản ứng. Môi và tay của người bệnh có thể làm cho những chuyển động không mục đích, lặp đi lặp lại.
Động kinh thùy thái dương có thể xuất phát từ một khiếm khuyết giải phẫu hoặc sẹo ở thùy thái dương. Tuy vậy, nguyên nhân chính xác thì thường không rõ. Động kinh thùy thái dương được điều trị nội khoa bằng thuốc. Đối với một số người không đáp ứng với thuốc, phẫu thuật có thể là một lựa chọn.
Triệu chứng động kinh thùy thái dương
Tiền triệu cảnh báo trước cơn động kinh thường được bệnh nhân miêu tả như một cảm giác bất thường (hào quang). Không phải tất cả những người bị động kinh thùy thái dương đều có hào quang và không phải ai có hào quang cũng nhớ chúng.
Tiền triệu thực sự là phần đầu tiên của một cơn động kinh cục bộ trước khi ý thức bị suy giảm.
Ví dụ về tiền triệu bao gồm:
- Cảm giác sợ hãi hoặc niềm vui bất chợt
- Trải nghiệm deja vu – một cảm giác rằng những gì đang xảy ra đã xảy ra trước đó
- Cảm nhận mùi hoặc vị lạ
- Thấy dâng trào trong bụng, tương tự như trên tàu lượn siêu tốc
Đôi khi động kinh thùy thái dương làm giảm khả năng đáp ứng của bạn với xung quanh. Loại động kinh thùy thái dương này thường kéo dài 30 giây đến hai phút. Các dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng bao gồm:
- Mất nhận thức về môi trường xung quanh
- Nhìn chằm chằm
- Chép môi
- Nuốt hoặc nhai nhiều lần
- Chuyển động ngón tay bất thường, chẳng hạn như chuyển động chọn
Sau một cơn co giật thùy thái dương, người bệnh có thể có:
- Một khoảng bối rối và khó nói
- Không có khả năng nhớ lại những gì xảy ra trong cơn động kinh
- Không biết đã có một cơn động kinh
- Buồn ngủ cực độ
Trong các trường hợp cực đoan, những gì bắt đầu như một cơn động kinh thùy thái dương tiến triển thành một cơn co giật tonic-clonic (grand mal) toàn thân – có co giật và mất ý thức.
Nguyên nhân động kinh thùy thái dương
Trong trạng thái thức hay ngủ bình thường, các tế bào não tạo ra các hoạt động điện khác nhau. Nếu hoạt động điện trong nhiều tế bào não trở nên đồng bộ bất thường, sẽ gây ra tình trạng co giật. Nếu điều này xảy ra chỉ trong một khu vực não sẽ tạo ra một cơn động kinh cục bộ. Cơn động kinh thùy thái dương chính là một cơn động kinh cục bộ bắt nguồn từ một phần thùy thái dương.
Đối tượng nguy cơ động kinh thùy thái dương
- Chấn thương sọ não, nhiễm trùng (chẳng hạn như viêm não hoặc viêm màng não)
- Những thay đổi trong cấu trúc của thùy thái dương, chẳng hạn như dị dạng hoặc u não
- Yếu tố nguy cơ phổ biến nhất là co giật do sốt.
- Khoảng 2 trong số 3 người bị động kinh thái dương có tiền sử bị sốt co giật.
- Ba trong số 4 người trong số này có cơn co giật do sốt hoặc kéo dài hoặc có các đặc điểm phức tạp.
- Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là đa số những người bị sốt co giật không phát triển thành động kinh thuỳ thái dương.
Chẩn đoán động kinh thùy thái dương
Sau một cơn động kinh, người bệnh sẽ được thăm khám triệu chứng và tiền sử bệnh đầy đủ. Người bệnh có thể được đề nghị làm số xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây ra cơn động kinh.
Thăm khám và xét nghiệm thông thường
- Khám thần kinh. Bác sĩ có thể kiểm tra hành vi, khả năng vận động và chức năng thần kinh của bạn để xác định xem bạn có vấn đề gì với não và hệ thần kinh hay không.
- Xét nghiệm máu. Người bệnh lấy mẫu máu để kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng, bệnh di truyền, lượng đường trong máu hoặc mất cân bằng điện giải.
Hình ảnh học
- Điện não đồ (EEG). Các điện cực được gắn vào da đầu của bạn ghi lại hoạt động điện của não, xuất hiện dưới dạng các đường lượn sóng trên bản ghi EEG. Điện não đồ có thể tiết lộ liệu cơn động kinh có khả năng xảy ra lần nữa hay không. Bên cạnh đó, giúp loại trừ các tình trạng khác tương tự chứng động kinh.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT). Chụp CT sử dụng tia X để thu được hình ảnh cắt ngang của não. Quét CT có thể tiết lộ những bất thường trong não của bạn có thể gây ra cơn động kinh, chẳng hạn như khối u, chảy máu và u nang.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI). MRI sử dụng nam châm và sóng vô tuyến mạnh mẽ để tạo ra một cái nhìn chi tiết về bộ não của bạn. Phương tiện này có thể phát hiện các tổn thương hoặc bất thường trong não dẫn đến co giật.
- Chụp cắt lớp phát xạ positron (PET). Quét PET sử dụng một lượng nhỏ chất phóng xạ liều thấp tiêm vào tĩnh mạch. Điều này giúp hình dung các khu vực não và phát hiện các bất thường.
- SPECT. Xét nghiệm SPECT sử dụng một lượng nhỏ chất phóng xạ liều thấp được tiêm vào tĩnh mạch để tạo ra bản đồ 3 chiều. Qua đó, cho biết chi tiết về hoạt động lưu lượng máu trong não trong cơn động kinh
Phòng ngừa động kinh thùy thái dương
- Uống thuốc đúng cách. Đừng điều chỉnh liều lượng trước khi nói chuyện với bác sĩ của bạn. Nếu bạn cảm thấy thuốc của bạn nên được thay đổi, hãy thảo luận với bác sĩ của bạn.
- Ngủ đủ. Thiếu ngủ có thể kích hoạt co giật. Hãy chắc chắn để có được nghỉ ngơi đầy đủ mỗi đêm.
- Đeo vòng đeo tay cảnh báo y tế. Điều này sẽ giúp nhân viên cấp cứu biết cách điều trị cho bạn một cách chính xác nếu bạn bị một cơn động kinh khác.
- Hỏi bác sĩ về những hạn chế lái xe.
- Giữ an toàn cá nhân khi tham gia các hoạt động thể chất, tiềm tàng nguy hiểm.
Điều trị động kinh thùy thái dương như thế nào?
- Điều trị động kinh với thuốc
Hiện nay có một số loại thuốc có sẵn để điều trị động kinh thùy thái dương. Tuy nhiên, bạn cần tìm hiểu thật kỹ về tác dụng phụ của thuốc, như mệt mỏi, tăng cân hay chóng mặt.
- Phẫu thuật
Mục tiêu của phẫu thuật nhằm ngăn chặn cơn động kinh xảy ra. Các bác sĩ sẽ phẫu thuật nhằm loại bỏ khu vực não nơi xảy ra co giật. Ở một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp laser điều trị bằng MRI như cách ít xâm lấn nhằm phá hủy các khu vực mô bị tổn thương bởi cơn động kinh.
Trên đây là các thông tin về động kinh thùy thái dương. Qua những thông tin mà bài viết chia sẻ, hy vọng rằng bạn đọc sẽ trang bị những kiến thức quan trọng về bệnh lý để có cách phòng tránh và điều trị hiệu quả nhất.
