Viêm đại tràng mãn tính là căn bệnh không phải hiếm gặp ở nước ta, bệnh rất khó để điều trị dứt điểm và hay tái phát, khiến người bệnh không chỉ chịu nỗi khổ tiêu hóa, ăn uống mà còn thường trực nỗi lo ung thư đại tràng.
Khái niệm viêm đại tràng mãn tính
Đại tràng (ruột già) là một bộ phận quan trọng của hệ tiêu hóa. Bộ phận này gồm những phần chính gồm manh tràng, đại tràng lên, đại tràng ngang, đại tràng xuống, đại tràng sigma, trực tràng.
Chức năng chính của đại tràng là nhận thức ăn đã được tiêu hóa và hấp thụ phần lớn chất dinh dưỡng từ ruột non. Nó hấp thu nước, muối khoáng từ thức ăn và với sự phân hủy của các vi khuẩn tạo khối bã thức ăn (phân) tích lại ở trực tràng. Khi có đủ lượng phân nhất định ở trực tràng sẽ tạo áp lực lên thành trực tràng, gây phản xạ đại tiện đẩy khối phân đi qua ống hậu môn ra ngoài cơ thể.
Bệnh viêm đại tràng mãn tính là gì?
Viêm đại tràng mãn tính là tình trạng viêm đại tràng kéo dài dẫn đến mãn tính, nghĩa là tình trạng viêm nhiễm đại tràng đã ở mức độ nặng, gây tổn thương khu trú hay lan tỏa đến niêm mạc đại tràng.
Viêm đại tràng mãn tính nhẹ có thể khiến niêm mạc đại tràng dễ tổn thương, chảy máu, nặng sẽ xuất hiện những vết loét, xung huyết, thậm chí là áp xe.
Ở nước ta, viêm đại tràng mãn tính là bệnh đường tiêu hóa thường gặp, ước tính có đến 20% dân số mắc viêm đại tràng mãn tính, tỉ lệ này ngày càng gia tăng nhanh chóng.
Nguyên nhân viêm đại tràng mãn tính
Viêm đại tràng mãn tính được chia thành 2 nhóm bệnh theo nguyên nhân, gồm:
Viêm đại tràng mãn tính có nguyên nhân:
- Do lao, crohn, viêm đại tràng chảy máu,…
- Do nhiễm ký sinh trùng, nhiễm trùng, nhiễm độc, nhiễm nấm gây viêm đại tràng cấp tính nhưng không được điều trị dứt điểm mà diễn tiến thành.
Viêm đại tràng mãn tính không rõ nguyên do:
Viêm đại tràng mãn tính không rõ nguyên do thường gặp ở bệnh nhân viêm đại tràng mãn tính không đặc hiệu.
Theo đó, các nhóm nguyên nhân thường gặp ở bệnh nhân viêm đại tràng mãn tính được cho là ảnh hưởng gây bệnh gồm:
- Nhiễm ký sinh trùng: Giun tóc, giun kim, giun đũa,…
- Nhiễm vi trùng gây bệnh đường ruột: Salmonella, Shigella,…
- Chế độ ăn uống không điều độ, ăn nhiều thức ăn gây kích thích, tổn thương dạ dày, niêm mạc đại tràng.
- Táo bón kéo dài.
Các triệu chứng thường gặp
Đau bụng kéo dài
Người bệnh thường bị đau dọc theo khung đại tràng, vị trí nửa khung đại tràng trái và hai hố chậu. Cơn đau xuất hiện theo cơn, đau quặn nhiều lần, có khi đau âm ỉ, cơn đau giảm bớt khi đi tiêu.
Đặc biệt, bệnh nhân sẽ cảm thấy bụng luôn căng trướng, căng tức rất khó chịu, nhất là khu trú dọc khung đại tràng.
Phân bất thường
Viêm đại tràng mãn tính gây biểu hiện rõ nhất ở phân, nhưng cũng rất đa dạng, chủ yếu là đi tiêu ra phân lỏng, nhiều lần trong ngày, nhiều trường hợp có thể bị táo bón, mót rặn, phân có máu, có nhầy hoặc không kèm nhầy.
Có những bệnh nhân viêm đại tràng mãn tính vừa bị táo bón xen kẽ với tiêu phân lỏng, nhìn chung phân không ổn định khiến bệnh nhân không thấy thoải mái sau khi đi tiêu.
Cơ thể mệt mỏi, suy nhược
Viêm đại tràng mãn tính là bệnh đường tiêu hóa ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng nên biểu hiện suy nhược, mệt mỏi cơ thể cũng rõ ràng. Theo đó, bệnh nhân Viêm đại tràng mãn tính thường thấy chán ăn, ăn uống kém, toàn thân mệt mỏi, đầy bụng, giảm trí nhớ, ăn ngủ kém, hay cáu gắt, lo lắng,…
Có những bệnh nhân Viêm đại tràng mãn tính kéo dài còn bị suy giảm rõ ràng, thể trạng gầy sút, hốc hác, thiếu sức sống.
Cách chăm sóc người viêm đại tràng mãn tính tại nhà
Hiệu quả của việc điều trị viêm đại tràng mãn tính không chỉ phụ thuộc vào việc dùng thuốc mà còn dựa vào việc thay đổi lối sống và chế độ sinh hoạt như:
Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng đảm bảo khoa học để cải thiện tình trạng bệnh:
- Nên ăn nhiều thực phẩm tốt cho đại tràng và sự phục hồi như sữa đậu nành, gạo, khoai tây, cá, tăng cường rau xanh, trái cây, củ quả giàu chất xơ, chuối đu đủ giàu Kali,…
- Hạn chế ăn các loại thực phẩm còn tươi sống như nem chua, tiết canh, rau sống, gỏi các loại, lòng heo,… tránh nhiễm khuẩn đường ruột.
- Hạn chế ăn trứng, nem rán, thịt mỡ, sữa,… cùng các chất gây kích thích đường ruột như cà phê, rượu bia, thuốc lá, những đồ ăn chiên nóng khó tiêu. Nên ăn thức ăn dễ tiêu, chia thành nhiều bữa nhỏ, ăn ít vào buổi tối để giảm gánh nặng cho đường ruột.
Viêm đại tràng mãn tính có những biểu hiện khó chịu tiêu hóa khác nhau, và cách xử lý như sau:
Khi bị táo bón: Chế độ ăn cần tăng chất xơ, chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, giảm chất béo.
Khi bị tiêu chảy: Giảm ăn chất xơ thể tránh thành ruột tổn thương, không ăn trái cây khô, đóng hộp, cần bỏ vỏ trái cây tươi, không ăn rau sống, nên ăn trái cây xay nhừ.
Chế độ sinh hoạt lành mạnh
- Kiểm soát stress, căng thẳng, lo lắng, bởi điều này kéo dài gây trầm cảm hay giảm nhu động ruột, đảm bảo tinh thần vui vẻ, thoải mái, lành mạnh.
- Ngoài ra, tăng cường vận động thể dục thể thao tăng cường sức khỏe và sức đề kháng, uống nhiều nước kết hợp xoa bóp nhẹ vùng thượng vị để kích thích tăng nhu động ruột.
- Uống thuốc đầy đủ theo liều mà bác sĩ đã kê đơn.
- Không tự ý sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Viêm đại tràng mãn tính là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến gây nhiều phiền toái cho người bệnh. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc tại nhà sẽ giúp người bệnh kiểm soát tình trạng sức khỏe tốt hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy luôn tuân thủ các chỉ định y khoa, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, và quản lý căng thẳng hiệu quả để đạt được kết quả điều trị tốt nhất. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến viêm đại tràng mãn tính, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chúc bạn luôn mạnh khỏe và hạnh phúc!
