Hiện nay, thực phẩm chức năng (TPCN) xuất hiện ngày càng nhiều và được quảng cáo rầm rộ qua các kênh khác nhau; người tiêu dùng rất dễ dàng mua được sản phẩm với công dụng là để hỗ trợ, tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên lạm dụng TPCN có thể dẫn đến hệ lụy nghiêm trọng, nhất là khi thị trường này chưa được kiểm soát chặt chẽ.
Cần lưu ý gì khi sử dụng thực phẩm chức năng (TPCN)?
Không tự ý sử dụng TPCN.
Thực phẩm chức năng (TPCN) là những chế phẩm bắt nguồn từ thực phẩm đã được thay đổi thành phần qua chế biến, bổ sung nhằm đưa đến tác dụng sinh lý nào đó có lợi cho sức khỏe ngoài việc cung cấp chất dinh dưỡng cơ bản.
Các TPCN được bày bán với bao bì chai lọ giống chai lọ đựng thuốc và dạng bào chế là viên nén, viên nang giống y như viên thuốc nhưng không được xem là thuốc. Trên nhãn, bao bì của TPCN bắt buộc phải ghi rõ: “Đây không phải là thuốc và không được dùng để thay thế thuốc”.
Còn dược thảo, đa số là các vị thuốc Đông y, là loại nằm trong các sản phẩm gọi là dược liệu và dược liệu nói chung là các nguyên liệu dùng làm thuốc chủ yếu là cây cỏ (dược thảo) nhưng có thể là động vật (như tắc kè, hải mã…) hoặc khoáng chất (hàn the, hoạt thạch…).
Trong nhiều trường hợp, TPCN là trung gian giữa thực phẩm và thuốc. Vì vậy, nếu thuốc nói chung có thể gây dị ứng thì TPCN cũng có thể gây tác dụng hết sức bất lợi này.
Theo các chuyên gia y tế, người tiêu dùng không tự ý sử dụng thực phẩm chức năng khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ. Nếu tự ý sử dụng sẽ gây ra hậu quả khó lường. Không phải ai trong chúng ta cũng có thể sử dụng được thực phẩm chức năng. Đối với những người có bệnh mãn tính, nếu dùng không đúng, bệnh lại càng phát triển thì càng nguy hiểm – tiền mất tật mang. Thực tế đã ghi nhận rất nhiều trường hợp ngộ độc thực phẩm chức năng, từ nhẹ như mẩn ngứa đến sốc phản vệ, tử vong. Những hàng xách tay không rõ nguồn gốc lại càng chứa nhiều nguy cơ hơn nữa.
Lời khuyên cho bạn khi sử dụng thực phẩm chức năng
Khi đang dùng bất cứ TPCN nào nếu xảy ra các phản ứng bất thường như: ngứa, nổi mề đay, khó thở, hoặc cảm thấy rất khó chịu thì ngưng ngay thuốc đó, đến tái khám ở bác sĩ đã chỉ định thuốc để bác sĩ cho hướng xử trí thích hợp. Khi đã bị dị ứng loại TPCN nào thì tuyệt đối không dùng loại đó.
Khi đi khám ở bác sĩ hoặc đến nhà thuốc mua phải thông báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết những loại TPCN đã bị dị ứng trước đây và những loại thuốc hiện đang dùng.Không nên mua theo đường xách tay, vì không thể đảm bảo nguồn gốc TPCN, rất khó để có người sẽ đứng ra chịu trách nhiệm cho sức khỏe của bạn khi có vấn đề;
Không nên quá lạm dụng TPCN như một thực phẩm bổ sung hàng ngày, và không coi sự an toàn của TPCN như những thực phẩm thông thường. Thay vào đó, chúng ta nên có chế độ dinh dưỡng từ những nguồn thức ăn tự nhiên, đảm bảo đủ dinh dưỡng hợp lý cho cơ thể mình, như vậy vừa có được thân thể khỏa mạnh, nhiều năng lượng, vừa tránh được những nguy cơ không đáng có khi dùng TPCN.
Những lưu ý khi chọn thực phẩm chức năng
Mục đích của bạn: Trên thị trường hiện nay có rất nhiều thực phẩm chức năng được bán ở nhiều dạng như dang viên, nước, bột. Mỗi loại có các công dụng khác nhau (trẻ hóa da, giảm cân, tăng cân…). Bạn cần phải biết rõ mục đích của mình sử dụng và hiểu rõ cơ thể mình đang gặp vấn đề gì để chọn được loại sản phẩm phù hợp.
Kiểm tra nguồn gốc: Khi mua bất kì sản phẩm nào, bạn cũng nên quan tâm đến nguồn gốc, xuất xứ. Đặc biệt là trong thị trường thực phẩm chức năng bị làm giả và được bày bán tràn lan. Khi mua phải hàng kém chất lượng, bạn không chỉ phải chịu tổn thất về tài chính, nhu cầu chăm sóc bản thân không được đáp ứng mà còn phải gánh chịu nhiều hệ lụy nghiêm trọng, đe dọa đến sức khỏe.
Kiểm tra kỹ thành phần: Bạn cần đọc kỹ thông số và thành phần của thực phẩm chức năng. Do một số thành phần thuốc làm cơ thể bạn có thể bị dị ứng hoặc đang bị dư thừa. Chẳng hạn như vitamin nhóm B giúp hấp thu tốt các chất dinh dưỡng, điều này sẽ rất có ý nghĩa với những người đang bị thiếu hụt hàm lượng vitamin B trong cơ thể nhưng nếu quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng như giảm sút trí nhớ, tăng men gan,…
Cần biết cách phân biệt hàng kém chất lượng: Phân biệt qua mã vạch: Bạn có thể dùng phần mềm để kiểm tra mã vạch. Chỉ cần quét mã UPC của thực phẩm chức năng các thông tin của sản phẩm sẽ hiện ra rõ ràng; Màu sắc hình ảnh trên bao bì: Các sản phẩm giả thường làm khá sơ sài, bạn có thể phân biệt được khi lựa chọn. Hình ảnh bị nhòa không rõ nét, màu sắc nhạt nhòa, các thông tin in trên bao bì bị mờ hoặc lỗi chính tả; Có tem chống hàng giả: Các loại sản phẩm chính hãng sẽ có tem phụ ghi rõ đơn vị nhập khẩu và tem chống hàng giả do Bộ Công An cấp.
Đề phòng “ma trận” giá cả: Giá thành sản phẩm là vấn đề mà bạn cần phải lưu ý, vì cùng một thành phần, chức năng mà mỗi nơi giá lại khác nhau. Không phải giá cao thì sản phẩm sẽ tốt hơn. Giá bán thực phẩm chức năng phải tương đương với giá trị mà nó mang lại, đặc biệt phải an toàn cho sức khỏe của bạn.
Chú ý chế độ ăn uống: Những thành phần dinh dưỡng có trong thực phẩm chức năng thực chất nó đã có mặt trong đại đa số những loại thực phẩm tự nhiên hàng ngày. Theo Hiệp Hội Dinh Dưỡng Hoa Kỳ, một chế độ ăn dinh dưỡng đầy đủ và đa dạng sẽ khiến cơ thể có được những nhu cầu cần thiết. Nếu như quá bận rộn không thể bổ sung các chất dinh dưỡng từ thực phẩm tự nhiên, việc dùng các sản phẩm chức năng sẽ giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch, trao đổi chất, hỗ trợ phòng ngừa hoặc điều trị một số bệnh tốt hơn.
