Tăng động là một dạng rối loạn hành vi tâm thần phổ biến ở trẻ em, có thể gặp phải ở mức độ nhẹ đến nặng. Bệnh này thường được gọi là Hội chứng tăng động giảm chú ý (ADHD – Attention Deficit Hyperactivity Disorder)
Những điều cần biết về tăng động
Trẻ bị tăng động giảm chú ý là một trong những rối loạn phát triển thường gặp ở trẻ em, có thể tiếp tục tồn tại và ảnh hưởng đến cả cuộc sống của người bệnh khi trưởng thành nếu không được điều trị và quản lý kịp thời.
Biểu hiện của ADHD
- Tăng động: Trẻ em có thể có sự hiếu động quá mức, không thể ngồi yên, thường xuyên chạy nhảy hoặc nói nhiều.
- Giảm khả năng tập trung: Khó khăn trong việc tập trung lâu dài, dễ bị xao lãng, hay quên việc.
- Hành vi cản trở: Thường xuyên làm phiền người khác, hoặc can thiệp vào các hoạt động của người khác.
Hậu quả của ADHD nếu không được điều trị tốt
- Ảnh hưởng đến học tập: Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc học tập, gây sự chậm trễ hoặc thiếu chú ý trong các hoạt động học tập.
- Ảnh hưởng đến mối quan hệ xã hội: Tăng động và khó tập trung có thể dẫn đến khó khăn trong việc xây dựng và duy trì mối quan hệ với bạn bè và gia đình.
- Ảnh hưởng đến phát triển cá nhân: Các khó khăn về tự chủ, tự điều khiển, và tự cảm thấy có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tính cách và tâm lý của trẻ khi trưởng thành.
Điều trị và quản lý ADHD
- Dùng thuốc: Các loại thuốc như thuốc kích thích (stimulants) hoặc thuốc không kích thích có thể được sử dụng để giúp cân bằng hoạt động não bộ.
- Tập luyện hành vi: Học các kỹ năng quản lý hành vi và cải thiện khả năng tự chủ.
- Hỗ trợ giáo dục: Cung cấp hỗ trợ và điều chỉnh chương trình giáo dục phù hợp để giúp trẻ phát triển tốt hơn.
Quản lý hậu quả và phòng ngừa
- Hỗ trợ từ gia đình và giáo viên: Có sự hỗ trợ và hướng dẫn đúng đắn từ gia đình và giáo viên có thể giúp trẻ học cách quản lý và giảm thiểu tác động của ADHD.
- Theo dõi sức khỏe tâm lý: Định kỳ kiểm tra sức khỏe tâm lý để phát hiện và điều chỉnh kịp thời các vấn đề có liên quan.
Cách chăm sóc trẻ bị tăng động
Để giúp trẻ phát triển một cách tốt nhất, đặc biệt là khi có rối loạn tăng động giảm chú ý, bạn có thể áp dụng một số phương pháp chăm sóc trẻ bị tăng động như sau:
Tăng tập trung và chuẩn bị môi trường học tập
- Tạo môi trường yên tĩnh khi học tập: Đảm bảo không có tiếng ồn, điện thoại hoặc các yếu tố gây phân tâm khác.
- Tạo sự chú ý khi nói chuyện với trẻ: Hãy nhấn mạnh vào việc trẻ phải lắng nghe khi bạn nói.
- Nói rõ ràng và đưa ra yêu cầu cụ thể: Sử dụng ngôn ngữ đơn giản và rõ ràng để trẻ dễ hiểu và thực hiện.
- Nhắc lại yêu cầu nếu cần thiết: Đảm bảo trẻ hiểu và nhớ được những gì bạn muốn.
- Tránh quá nhiều công việc đồng thời: Giúp trẻ tập trung bằng cách giới hạn số lượng nhiệm vụ cần làm cùng lúc.
Tạo điều kiện để trẻ hoàn thành công việc và học tập tốt
- Lập thời gian biểu và nhắc nhở trẻ thực hiện: Hãy có thời gian cụ thể cho từng hoạt động và nhắc trẻ phải tuân thủ.
- Thúc đẩy trẻ tham gia thể dục, thể thao: Hoạt động này giúp giảm stress và cải thiện sự tập trung.
- Hạn chế chơi game và tránh các trò chơi bạo lực: Điều này giúp trẻ tập trung hơn vào các hoạt động xây dựng.
- Không kéo dài quá lâu một công việc: Chia nhỏ công việc thành các phần nhỏ hơn để trẻ dễ dàng hoàn thành.
- Chấp nhận một số hạn chế của trẻ: Tránh áp đặt quá nhiều yêu cầu, hãy nhận thức và thúc đẩy những khả năng có sẵn của trẻ.
- Luôn nhắc nhở trẻ về quy tắc và nội quy trước khi đến các nơi công cộng: Giúp trẻ biết cách hành xử và điều chỉnh hành vi.
- Kiên trì, nhẹ nhàng nhưng dứt khoát trong quản lý hành vi: Sử dụng lời nói dịu dàng nhưng không được lỏng lẻo trong quản lý hành vi của trẻ.
- Liên hệ với giáo viên và hỗ trợ từ gia đình: Hợp tác giữa gia đình và giáo viên giúp cải thiện hành vi học tập của trẻ.
- Tham gia các hoạt động nhóm, đoàn thể: Giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội và tăng cường tập thể.
- Khuyến khích và phát huy những năng khiếu của trẻ: Bao gồm thể thao, nghệ thuật, và các hoạt động phát triển cá nhân khác.
Sử dụng liệu pháp hành vi
- Nhận biết và cải thiện tình huống gây khó khăn cho trẻ: Tạo môi trường thích hợp để trẻ có thể thành công.
- Giải thích và hướng dẫn trẻ hiểu những gì cần làm: Dùng ngôn ngữ đơn giản và cụ thể.
- Thường xuyên khuyến khích hành vi tích cực của trẻ: Sử dụng lời khen và động viên để thúc đẩy hành vi tốt của trẻ.
- Kiên trì trong việc nhắc nhở và giải thích kiểm soát hành vi của trẻ: Nếu cần thiết, áp dụng các biện pháp phù hợp như tách biệt thời gian hoặc phạt để sửa lỗi, luôn giải thích lý do để trẻ hiểu.
Giáo dục đặc biệt
- Giai đoạn giáo dục đặc biệt giúp trẻ nâng cao khả năng học tập: Phối hợp chặt chẽ với giáo viên để đảm bảo giáo dục phù hợp với nhu cầu của trẻ.
Các phương pháp khác
- Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vui chơi, sinh hoạt nhóm: Bao gồm thể thao, nghệ thuật, lao động,… để phát triển kỹ năng xã hội và cá nhân.
Các phương pháp này sẽ giúp trẻ phát triển một cách toàn diện, tạo nền tảng cho sự thành công trong học tập và cuộc sống. Việc hỗ trợ từ gia đình và các chuyên gia sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.
Cách dạy trẻ bị tăng động
Các cách dạy trẻ bị tăng động giảm chú ý có thể áp dụng như sau:
Xây dựng thời gian biểu khoa học
- Lập một thời gian biểu cụ thể và chi tiết cho từng hoạt động trong ngày của trẻ, từ thức dậy đến khi đi ngủ. Điều này giúp trẻ có sự định hướng rõ ràng và rèn luyện thói quen sinh hoạt có trật tự.
- Đặc biệt quan trọng là đảm bảo thời gian học tập và các hoạt động khác được xếp lịch hợp lý, giúp trẻ tập trung hơn và giảm thiểu sự bỏ giữa chừng.
Không tạo áp lực, khen ngợi trẻ
- Thay vì chỉ trích khi trẻ có hành vi không đúng, hãy giữ bình tĩnh và chỉ ra đúng sai một cách nhẹ nhàng. Điều này giúp trẻ học được từ sai lầm mà không cảm thấy sợ hãi hay bị áp lực.
- Khen ngợi và động viên trẻ khi trẻ có hành động đúng đắn hoặc có thành tích trong học tập. Sự khích lệ này sẽ giúp trẻ có động lực hơn để tiếp tục nỗ lực.
Tạo không gian yên tĩnh khi học tập
- Đặc biệt đối với trẻ tăng động giảm chú ý, một không gian yên tĩnh và không có phân tán sẽ giúp trẻ tập trung hơn vào việc học tập.
- Hãy đảm bảo rằng phòng học của trẻ được sắp xếp sao cho không có yếu tố gây mất tập trung như tivi, điện thoại hoặc âm thanh ồn ào.
Hướng dẫn trẻ chia nhỏ công việc
- Hướng dẫn trẻ làm từng công việc một và chia nhỏ thành các bước nhỏ hơn. Sau khi hoàn thành một bước, nhắc trẻ chuyển sang bước tiếp theo.
- Việc chia nhỏ công việc giúp trẻ dễ dàng hơn trong việc quản lý và hoàn thành nhiệm vụ một cách có trật tự, đồng thời giúp trẻ cảm thấy thành tựu sau mỗi bước làm việc.
Khuyến khích tham gia các hoạt động thể dục, thể thao
- Tham gia các hoạt động thể thao và vận động như đá bóng, nhảy dây, bơi lội,… không chỉ giúp trẻ giải tỏa năng lượng dư thừa mà còn cải thiện sự tập trung và giảm bớt các biểu hiện hiếu động.
- Các hoạt động này cũng có lợi cho sức khỏe toàn diện của trẻ và giúp cân bằng sinh lý, tâm lý của trẻ.
Những cách dạy này cần sự kiên nhẫn và sự hỗ trợ từ gia đình và nhà trường để có hiệu quả tốt nhất trong việc quản lý và giúp đỡ trẻ tăng động giảm chú ý.
Việc chẩn đoán và điều trị ADHD sớm và hiệu quả là rất quan trọng để giảm thiểu các hậu quả tiêu cực đối với phát triển cá nhân, học tập và xã hội của trẻ. Sự hỗ trợ chuyên nghiệp và sự quan tâm từ gia đình, giáo viên cùng với các biện pháp điều trị thích hợp sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh trong tương lai.
